Soru: Kurban nasıl kesilir, nelere dikkat etmek gerekir?
Cevap: Bismillâhirrahmanirrahim.
Dinimiz, her işte ihsanı, yani işi en güzel bir şekilde yapmayı emretmektedir. Kurban ibadetinin en iyi en güzel şekilde yapılması için, Kurban ehil kişiler tarafından kesilmeli ve kesim işlemi süratli bir şekilde tamamlanmalıdır. Bu esnada psikolojik olarak etkilenmemeleri için çocukların kesim mahallinden uzak tutulmalarına dikkat edilmelidir.
Kurban edilecek hayvan ite-kaka değil, incitilmeden kesilecek yere götürülmelidir. Kurban kesmek için bıçak önceden bilenip hazırlanır ve hayvanın göremeyeceği bir yere konulur. Sonra hayvan ayakları ve yüzü kıbleye gelecek şekilde sol tarafına yatırılır.
Hayvanın sağ arka ayağı serbest kalmak şartıyla diğer ayakları bağlanır. Bundan sonra tekbir ve tehlil getirilir. Arkasından “Bismillahi ALLAHü ekber” denilerek, hayvanın boynuna bıçak vurulur.
Nefes ve yemek boruları ile şahdamarı denilen iki ana damarı kesilir. İlik bu ilk darbelerde kesilmeyerek, kanın iyice boşalması ve hayvanın canının çıkması beklenmelidir. Hayvanın canının iyice çıktığına kanaat getirildikten sonra, ilik kesilerek başı koparılmalı, hayvanın yüzülmesine başlanmalıdır.
Aksi halde hayvan acı duyacağından mekruhtur. Sığır, manda, koyun ve keçi çene altından, deve ise göğsünden boğazlanır. Bunların aksini yapmak mekruhtur.
Kesim işlemi tamamlandıktan sonra çevre temizliğinin iyice yapılması, hayvanın artan parçalarının toprağa derince gömülmesi, mümkün olduğu ölçüde dışarıda hiçbir parçasının bırakılmaması gerekir. Bu husus, kurbanlık hayvana ve kurban ibadetine karşı gösterilecek saygının bir gereği olduğu gibi özellikle büyük şehirlerde ve kalabalık yerleşim birimlerinde sağlık kuralları ve çevre temizliği açısından da son derece önemlidir. Kurban kesmenin ve etini ihtiyaç sahiplerine dağıtmanın sevabını, çevre kirliliği meydana getirerek ve kul haklarını ihlâl ederek azaltmamak gerekir. Kurban kesiminde:
1- Kesim işleminin hayvana en az acı verecek şekilde keskin bıçaklarla ve hayvanın gözü bağlanarak yapılması eziyet ve işkence gibi normal olmayan davranışlardan sakınılmalı,
2- Sağlık kurallarına azami ölçüde riayet edilerek uygun mekanlarda yapılmalı,
3- Deriler yaralanmadan yüzülmeli, bozulmaması için de tuzlanarak muhafaza edilmeli.
4- Kurban atıkları çöp varillerine atılmamalı, kanalizasyon kanallarına dökülmemeli, hele hele açıkta bırakılmamalı, çevre temizliği ve halk sağlığı açısından bu tür atıkların sokak hayvanlarına bırakılmadan derin çukurlara gömülmelidir.
Kurban keserken çevreyi kirletmemeye, komşulara zarar vermemeye kibir, gurur ve gösterişten uzak durmaya ve ihlaslı olmaya özen gösterelim.
Bu sebeple, kurban kesimi esnasında sergilenen bilinçsiz ve sağlıksız davranışlara karşı kamuoyunda gösterilen tepkileri olumlu birer eleştiri olarak değerlendiriyor, kurban ibadetini yerine getirenlerin temizlik, insana saygı, çevre bilinci ve bütün canlılara şefkat ve merhamet yönüyle daha da duyarlı olmaları gerektiğini bir kez daha hatırlatmak istiyorum. İslâm’ın öngördüğü de budur.
Ancak burada kurban ibadetinin özü ile biçimini ve bazı yanlış uygulamaları birbirine karıştırmamak gerektiğini de belirtmek gerekir. Uygulamadaki sorunları ibadetin özüne ilişkin bir tartışmaya dönüştürmenin, uygulamayı iyileştirme ve aksaklıkları giderme çabalarını olumsuz yönde etkileyeceği açıktır.