Çok sayıda emekli vatandaş, emekli maaşına yapılacak zammı sabırsızlıkla beklerken Yargıtay emeklilerle ilgili önemli bir karar verdi. Ekonomik olarak zor durumda olan, kiralarını ödemekte güçlük çeken ve geçinmekte sıkıntı yaşayan emekli isyan etti.
Aldıkları kredi, senetle yaptıkları taksitli ödemeler, vergi borçlarını ödeyemeyen ve haciz tehdidiyle karşılaşan emekliler, CİMER, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) ve Alo 170’e peş peşe çok sayıda şikayette bulundu.
"MUVAFAKAT ALINMADAN BLOKE KONULAMAZ VE HACZEDİLEMEZ"
Sosyal Sigortalar Kanunu’na göre, emeklilerin gelirleri, maaşları banka tarafından rızaları olmadan bloke edilemez ve haczedilemez. Haczedilmesi yasak olan gelirlerin ve maaşların haczine ilişkin istek icra müdürü tarafından reddedilmelidir. Emekli maaşları yaşam hakkı olarak nitelendirildiği için bankaların bloke, kesinti yapma yetkisi yoktur.
BÜTÜN EMEKLİLERİ İLGİLENDİRİYOR
Sabah’ın haberine göre, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 93. Maddesi’nde; "Sigortalılar ve hak sahiplerinin gelir, aylık ve ödenekleri, sağlık hizmeti sunucularının genel sağlık sigortası hükümlerinin uygulanması sonucu Kurum nezdinde doğan alacakları, devir ve temlik edilemez" hükmü yer alıyor.
Bu kanuna göre, emekli, dul, yetim aylıklarına nafaka borcu haricinde kesinlikle haciz uygulanamaz. Bu karar sigorta koluna bakılmaksızın bütün emeklileri ilgilendiriyor. Haciz için sadece emekli olan kişinin izin vermesi şart. Ancak, haciz işleminde emeklinin kendi adına kayıtlı araba, arazi ve evi icraya gidebilir.
GERİ ALMAK İÇİN DAVA AÇILABİLİR
Farklı borçlar yüzünden emeklilerin aylık gelirlerine icra müdürlükleri tarafından bloke uygulanması veya doğrudan banka hesaplarından kesinti yapılması gibi durumlar ortaya çıkabiliyor. Bazı durumlarda bankalar, emekli aylıklarını teminat göstererek belli bir miktar kredi verebiliyorlar.
Fakat, kredi ödemelerinde problem çıkması halinde bankalar, emekli hesaplarındaki paralardan kesinti yapabiliyorlar. Bu kesintilerin yasaya aykırı olduğu düşünülerek geri almak için dava açılabilir.
YARGITAY’DAN KESİNTİLERİN İADESİNE KARAR
Kesintilerin durdurulması için dava açılırken, genelde ihtiyati tedbir istenir. Ayrıca, dava dilekçesinde olumsuz tespit talebinin de yer alması gerekir. Olumsuz tespit talebinin kabulüyle banka hesaplarındaki kesintiler durdurulabilir.
Yargıtay’ın kararlarında, olumsuz tespit ve iade davalarıyla kesilen miktarların geri alınabildiği ve emekli aylıklarından yapılan kesintilerin durdurulabildiği belirtilmektedir. Diğer yandan, mevcut uygulamada emekli aylıklarına nafaka ve SGK prim alacakları gibi borçlar sebebiyle haciz konulabiliyor.
Kanuna göre, SGK’nın emekliden prim veya sosyal güvenlik destek primi gibi alacakları varsa emekli aylığı üzerinden haciz yapılabilir. Fakat, haczedilecek aylık miktarı emekli aylığının dörtte birini aşamaz. Emekliler, aylıklarındaki kesinti veya banka blokelerinin kaldırılması için Tüketici Hakem Heyetlerine başvurma hakkına da sahiptirler.
PRİM BORCU KESİNTİSİ YASAYA AYKIRI
Yüksek yargı, net asgari ücretin altında kalan emekli aylığından nafaka dışında prim borcu için kesinti yapılmasını yasaya aykırı buldu. Emekli aylığının dörtte biri oranında nafakayla birlikte prim kesintisi yapılması üzerine açılan davada yerel mahkeme vatandaşı haklı buldu.
Yargıtay da, emekli aylığı ile kişilere yaşamlarını sürdürmeleri için güvence verildiğine, kişinin yaşam hakkı olduğuna, bundan vazgeçilemeyeceğine dikkat çekerek kararı onayladı.
