Türkiye’de sosyal güvenlik sistemi, sigortalıları ve iş verenler tarafından toplanan primler ile bunlara devlet katkısı sonucu oluşan fonlar, hak sahiplerine çeşitli yardımların yapılması sureti ile işlemektedir. Sistemin düzenli bir şekilde işlemesi, ilgili tarafların yükümlülüklerini mevzuatta belirlenen usul ve esaslara uygun şekilde yerine getirmelerine bağlıdır. Bu mevzuat, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu başta olmak üzere ilgili yönetmelik, tebliğ ve genelgelerdir. Mevzuat, sosyal güvenlik yükümlülüklerinin usulüne uygun olarak yerine getirilmemesi halinde çeşitli yaptırılması öngörür. Bunların başında ise idari para cezaları yer alır. Bu yazımızda sizlere, SGK tarafından uygulanan idari para cezalarının neler olduğu hakkında ve bu cezaların hangi şartlar altında kesinleştiğinden bahsedeceğiz.
SGK İDARİ PARA CEZASI HANGİ ŞARTLARDA UYGULANIR?
Sosyal Güvenlik Kurumu’nun kimlere idari para cezası uygulayacağı, 5510 sayılı İş Kanunu’nun yüz on ikinci maddesinde yer almaktadır. Söz konusu maddede toplamda otuz dokuz türde ve tutarda ceza yer alır. Söz konusu ceza şartları ise genel olarak şu şekilde sıralanmaktadır;
- İşe giriş ya da işten çıkış bildirimlerinin yapılmaması
- Sağlık raporu olan işçilerinin raporlarının Sosyal Güvenlik Kurumu’na zamanında bildirilmemesi
- Gerçekte ödenen ücret ile resmi olarak beyan edilen ücretlerin uyuşmaması
- Özlük dosyası düzenlememe ya da eksik düzenleme
- İş kazalarının belirtilen süreler içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirilmemesi
SGK İDARİ PARA CEZALARINDA İNDİRİM VAR MI?
İş verenler tarafından en çok merak edilen konulardan biri, SGK idari para cezalarında herhangi bir indirimin olup olmamasıdır. Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından kesilen idari para cezalarında iki türlü indirim uygulanmaktadır. Bunlardan birincisi yüzde yirmi beşlik peşin ödeme indirimidir. Bu indirim, idari para cezası türü ve gerekçesi ne olursa olsun tebliğ tarihinden itibaren on beş gün içerisinde ödenen tüm cezalarda geçerli olmaktadır. İdari para cezalarındaki diğer bir indirim ise cezaların tamamı için değil bazıları için uygulanan iyi niye indirimidir. Buna göre;
- Sigortalı işe giriş bildirgesini
- İş yeri bildirgesini
- 4/b sigortalıları iççin ilgili kurumlar tarafından verilmesi gereken sigorta başlatma ve bitiş bildirgesini
- Kamu kurumları tarafından verilmesi gereken memurların maluliyet durumlarına ilişkin bildirgeyi
- Kamu kurumları ve bankaların ihale verdikleri yüklenicilere dair bildirimi
- Ticaret sicilleri, şirketler ile ilgili kuruluş bildirimini
- İnşaat ruhsatı veren kurum ve kuruluşlar ruhsat sahipleri ile ilgili bildirimi
- Sigortalı işten çıkış bildirimini
Yasal süresi içerisinde yerine getirmemekle birlikte yasal sürenin bitiminden itibaren otuz gün içerisinde kendiliklerinden yerine getirirler ise cezanın yüzde yetmiş beş silinmektedir. Bu durumda cezanın sadece yüzde yirmi beş tahsil edilir.
SGK İDARİ PARA CEZASINA İTİRAZ EDİLEBİLİR Mİ?
İdari para cezaları, ilgili tebliğ ile tahakkuk eder yani hüküm ifade etmeye başlar. Tebliğ tarihinden on beş gün içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumu’na ya da SGK’nın ilgili hesaplarına yatırılır. Bu süre içerisinde ödeme yapılmaz ise aynı on beş günlük süre içerisinde kuruma itiraz edilebilir. İtiraz takibi durdurur ve tahsil süreci bekleye alınır.
İDARİ PARA CEZASI HANGİ DURUMDA KESİNLEŞİR?
SGK müdürlüğünde bulunan idari para cezası itiraz komisyonu, yapılan itirazı değerlendirir, kabul ya da reddeder. İtirazlar, itiraz komisyonunda incelenir ve en geç otuz gün içerisinde karara bağlanır. Bu süre içerisinde itiraz sahibi isterse itirazından vazgeçebilir. Vazgeçilmesi halinde ise idari para cezası için tekrar itiraz hakkı bulunmaz. İtirazın kabul edilmesi halinde idari para cezasında gerekli düzenleme, iptal ya da indirim yapılır. İtirazın reddedilmesi halinde ise itirazı reddedileneler kararın kendilerine tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içerisinde yetkili idari mahkemeye başvurabilir. Bu süreçte başvuru yapmayanlar için idari para cezası kesinleşmiş olur.
