Erken emeklilik, birçok çalışanın hayalini süsleyen bir olasılık olarak karşımıza çıkıyor. Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesi, bu hayali gerçeğe dönüştüren bir adım oldu ve pek çok kişi için erken emekliliğin kapılarını araladı. Ancak erken emekliliğe ulaşmanın belirli şartları bulunmakta. Bu şartlar emeklilik yolunda hızlı adımlar atmak isteyenler için önemli kriterler arz ediyor. İşte erken emekli olmayı planlayanlar için 7 kritik yöntem...
ERKEN EMEKLİLİK İÇİN 7 FORMÜL
Erken emeklilik formülleri, çalışanların sıkça üzerinde durduğu ve detaylıca araştırdığı konuların başında geliyor. Mevcut mevzuat, emeklilik için belirli bir çalışma süresi ve prim ödeme koşullarını zorunlu kılıyor. Erkek çalışanlar için bu süre 25 yıl, kadın çalışanlar için ise 20 yıl olarak belirlendi. Ayrıca işe başlama tarihine göre ödenmesi gereken belirli bir prim miktarı da bulunuyor.
8 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı olanlar için yaş sınırı ortadan kalktı ve EYT yasası sayesinde emeklilik haklarına erişim sağladılar. Peki ya EYT düzenlemesinden yararlanamayanlar için erken emeklilik hayali nasıl gerçekleşecek? Erken emeklilik için hangi koşulların sağlanması gerekiyor?
1- ÇOCUK AVANTAJI
Türkiye'de kadın çalışanlara yönelik emeklilik avantajlarından bahsedilen yeni düzenlemeler, annelere çocuk başına borçlanma yoluyla ek hizmet süresi kazandırıyor. Üç çocuğa kadar olan bu hak, annelere toplamda 2160 gün, yani altı yıl erken emeklilik imkanı sunuyor. Bu fırsattan yararlanmanın koşulu, çocukların annenin sigortalı olmadan önce doğmuş olması gerektiği belirtildi. Ayrıca stajyer anneler için de geçerli olan bu uygulama staj sonrası doğan çocuklar için de işe başlama tarihini geriye çekme olanağı tanıyor.
2- ASKERLİĞİ ÖNE ÇIKARIN
Askerlik görevini tamamlayan erkek bireyler, bu süreyi borçlanarak emeklilik yaşını düşürebilir ve ek prim kazanabilirler. Sigorta başlangıç tarihinden önce gerçekleştirilen askerlik hizmeti, borçlanma yoluyla sigorta başlangıcını geriye çekebilmekte bu da erken emekliliğe olanak tanımaktadır. 8 Eylül 1999'dan sonra sigortalı olan bireyler dahi askerlik borçlanması yaparak Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) kapsamında emekli olabilmektedir.
3- 10 YIL PRİM YETERLİ OLACAK
Kısmi emeklilikte ise 15 yıl hizmet ve 3600 prim gününü tamamlayan vatandaşlar, ek çalışma yapmaksızın emekli olma hakkına sahip oluyorlar. Kadınlar için 58, erkekler için ise 60 yaş sınırı bulunuyor. 9 Eylül 1999 tarihinden önce sigorta başlangıcı olanlar bu şartlarda emekli olabilirken, bu tarihten sonra sigortalı olanlar için prim günü 4500'e, hizmet yılı ise 25'e yükseliyor. Erkeklerde 55, kadınlarda ise 50 yaşını dolduranlar, belirtilen prim ve hizmet süresini tamamlamışlarsa, kısmi emeklilik avantajından yararlanabiliyorlar.
4- YÜZDE 60 RAPOR TESTİ YETERLİ
İş gücünün en az yüzde 60'ını kaybedenler, gerekli sağlık raporunu temin ederek malulen emeklilik hakkı kazanabilmektedir. Bu süreç için asgari 1800 gün prim ödeme şartı bulunmakta ve yaş kriteri aranmamaktadır. Emeklilik işlemlerinin başlatılabilmesi adına, Sosyal Güvenlik Kurumu'ndan alınacak sevk ile hastane heyet raporu alınması gerekmektedir. Heyet raporunun onaylanmasının ardından, malulen emekli maaşı bağlanmaktadır. Ancak, malulen emekli olan kişilerin çalışmaları halinde, emekli aylıkları kesilmektedir.
5- VERGİ İNDİRİMİ YAŞI KALDIRIR
Engelli bireyler, yüzde 40 veya üzeri bir engellilik durumunda ve vergi indirimi hakkı kazandıklarında, yaş sınırı olmaksızın, 15 yıl ve 3 bin 600 gün prim ödemeyle emeklilik imkanına sahip oluyorlar. İşe başlama tarihine göre bu süre, 18 yıl ve 4680 güne kadar uzayabiliyor. Ayrıca, engelli emeklilik avantajlarından faydalanan kişiler, çalışmaya devam edebilir ve bu durum emekli aylıklarının kesilmesine yol açmıyor.
6- YIPRANMAYA PAYI
Zorlu meslek gruplarındaki çalışanlar, madencilik ve gazetecilik gibi alanlarda görev yapanlar, emeklilik haklarına daha erken ulaşabiliyorlar. Sigortalılık başlangıç tarihleri, belirli bir süre geriye çekilerek ve eklenen prim günleri sayesinde, bu kişiler için emeklilik yaşı da düşürülüyor.
7- ANNELERE PRİM VAR
1 Ekim 2008'den itibaren, ağır engelli çocukları olan anneler için sigorta primlerinin dörtte biri, toplam prim günlerine ilave ediliyor. Bu eklenen süre, emeklilik yaş haddinden de düşülerek, annelerin daha erken emekli olmalarını sağlıyor. Örneğin, dört yıl çalışmış bir anne, bu düzenlemeyle beş yıl çalıştı sayılıyor ve böylece emeklilik maaşını daha erken alma hakkı kazanıyor.