Deprem bölgesi olan Türkiye'de tam 485 diri fay yer alırken, bazı fay hatları şehirler ve ilçelerin altından geçiyor. Bursa dahil 45 il ve 110 ilçe deprem riski taşıyor. Peki, oturduğunuz evin altından fay hattı geçiyor mu?
DİRİ FAY NEDİR?
Diri fay veya aktif fay, tarihsel dönemde deprem oluşturmuş olan tüm faylara verilen isim olarak biliniyor. Yer kabuğundaki çeşitli ölçekteki kayma yüzeyleri, fay olarak adlandırılıyor.
EVİNİZİN ALTINDAN FAY HATTI GEÇİYOR MU?
Evinin altından fay hattı geçip geçmediğini merak eden vatandaşlar, https://tdth.afad.gov.tr/TDTH/main.xhtml adresine tıkladıktan ve e-Devlet ile giriş yaptıktan sonra Türkiye Deprem Tehlike Haritası İnteraktif Web Uygulaması'na erişiyor.
MTA, kurulduğu 1935'ten bugüne kadar deprem jeolojisi ve diri faylar hakkında bilgi üretiyor. MTA'nın 7190'lerden itibaren proje bazlı yürüttüğü çalışmaların ürünü olan ilk Türkiye Diri Fay Haritası'nı 1992'de yayımladı.
Harita yayımlandığı tarihten itibaren ülkenin aktif tektoniğinin anlaşılması ve deprem tehlikesinin değerlendirilmesine yönelik her türlü bilimsel çalışma ve uygulamalarda temel veri kaynağını oluşturdu.
HANGİ İLLER FAY HATTI ÜZERİNDE?
Diri fay üzerinden bulunan iller, Maden Tetkik Arama Genel Müdürlüğü (MTA) üzerinden paylaşılmıştı.
Fay hattında yer alan iller; Aksaray, Aydın, Balıkesir, Bolu, Burdur, Bursa, Bingöl, Denizli, Eskişehir, Erzincan, Erzurum, Hakkari, Hatay, İzmir, Kahramanmaraş, Manisa, Muğla, Kocaeli, Konya, Osmaniye, Sakarya ve Tokat olarak açıklandı.
Harita da yer alan verilere göre, 110 ilçe de fay üzerinde bulunuyor.
DOĞU ANADOLU FAY HATTI HANGİ ŞEHİRLERDEN GEÇİYOR?
Doğu Anadolu Fayı, Ölü Deniz Çatlağı'nın kuzey ucundaki Maraş Üçlü Bitişmesi ile başlayıp Kuzey Anadolu Fayı ile birleştiği Karlıova Üçlü Bitişmesi'nde kuzeydoğu yönünde son bulur. Doğu Anadolu Fay Hattı, Hatay, Osmaniye, Gaziantep, Kahramanmaraş, Adıyaman, Elazığ, Bingöl, Muş'a kadar devam ettikten sonra Erzincan'dan itibaren Kuzey Anadolu Fay Hattı ile birleşir.
KUZEY ANADOLU FAY ZONU HER YIL KAYIYOR
Diri faylar üzerindeki deprem hareketliliği sismometreler aracılığıyla takip ediliyor. Bu çalışmalar ülke genelinde Afet Acil Durum Yönetimi (AFAD) Başkanlığı ile Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü tarafından yapılıyor.
Ayrıca diri fayların üzerindeki kayma hızları ise Küresel Konumlama Sistemi (GPS) kullanılarak ortaya konuluyor. Bu konu ile ilgili araştırmalar Harita Genel Müdürlüğü ile üniversitelerin Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği bölümleri tarafından gerçekleştiriliyor.
Literatürde yer alan bilgiler ışığında, Türkiye'nin en önemli iki diri fay hattından biri olan Kuzey Anadolu Fay (KAF) Zonu boyunca yıllık kayma hızının yaklaşık 17-25 milimetre, Doğu Anadolu Fay (DAF) Zonunda ise yıllık kayma hızının yaklaşık 10 milimetre değerinde olduğu biliniyor.